Dlaczego baterie są jak bakterie?

Mówiąc o początkach baterii należy cofnąć się do końca XVIII wieku - okresu, który większość historyków podaje jako początek prac nad stworzeniem baterii i doświadczeń, jakie Luigi Galvani przeprowadzał ze spreparowanymi żabimi udkami, podłączając je do maszyny elektrostatycznej, co skutkowało skurczami, które wg Galvaniego stanowiły dowód na istnienie "zwierzęcej elektryczności". Odsłonięte mięśnie oraz nerwy żaby reagowały ze sobą w wyniku połączenia przewodnikiem bimetalicznym.

Kilkanaście lat później Aleksandro Volta obalił tę tezę wskazując, iż przyczynę skurczu stanowiły reakcje zachodzące między metalami zanurzonymi w elektrolicie.
W końcu wieku osiemnastego zaczął prowadzić systematyczne badania nad odkrytą przez siebie elektrycznością. Doszedł wówczas do wniosku, że istnieje możliwość wytwarzania prądu.elektrycznego poprzez umieszczenie dwóch metalowych płytek, zwanych elektrodami, w przewodzącym prąd związku chemicznym - elektrolicie. Odkryte przez Voltę ogniwo składało się z par blaszek cynkowych oraz miedzianych, przekładanych filcowym krążkiem, zwilżonym lekkim roztworem soli lub kwasu. Jego dwa przeciwległe końce połączone były drutem, w którym pojawiał się prąd elektryczny.

Już w starożytności....

Jednak istnieją pewne przesłanki, mogące cofnąć okres uznawany za początek prac nad stworzeniem baterii nawet o 2000 lat...W latach 40. XX wieku Wilhelm König odkrył w Iraku gliniane naczynie pochodzące z ok. 250 roku p.n.e., zawierające miedziany walec, a w nim pręt z żelaza - uznając owe znalezisko za pradawną baterię. Okazało się, iż hipoteza Königa była słuszna, gdyż po napełnieniu naczynia kwasem (sok z cytryny, ocet) bateria zaczęła działać. Można zatem zastanawiać się po co właściwie starożytnym Persom baterie? Wskazuje się, iż wykorzystywali je złotnicy, dzięki czemu galwanizowali różne ozdoby, pokrywając je cienką warstwą złota.

Mała bateria - duży problem

18 lutego obchodzimy na świecie "Dzień Baterii". W dzisiejszych czasach problem baterii jest coraz bardziej dostrzegany, gdyż ilość wykorzystanych baterii wzrasta z każdym dniem. Pojawiają się różne problemy związane z ich poprawnymi zasadami zbierania, przetwarzania, recyklingu oraz unieszkodliwiania. Jednak już niedługo, choć może to wydawać się dość niewiarygodne, rynek mogą opanować eko-baterie, czyli baterie wytwarzane, m.in. ze szpinaku, drewna, papieru, ligniny.

Jednak zanim to nastąpi warto zwracać uwagę jakiego rodzaju baterie kupujemy. Obecnie na rynku dostępne są baterie akumulatorowe, które oszczędzają zarówno energię jak i pieniądze oraz są mniej szkodliwe dla środowiska w porównaniu do zwykłych baterii alkalicznych. Kolejną rzeczą na którą warto zwrócić uwagę jest rtęć. Pierwiastek ten jest bardzo niebezpieczną substancją, z uwagi na fakt, że pary które mogą się wydobywać podczas nieprawidłowego składowania baterii na wysypisku wpływają bardzo negatywnie na zdrowie człowieka, powodując zmiany w mózgu, nerkach i wątrobie. Również bardzo negatywnie oddziałują na środowisko - jeden gram rtęci jest w stanie zanieczyścić 400 litrów wody. Dobrą alternatywą dla baterii zawierających rtęć są baterie wykorzystujące tlenek srebra.

Zużyte baterie i co dalej? ...czyli o stałych punktach zbiórki baterii i ich recyklingu

Zużyte baterie i akumulatory zaliczamy do odpadów niebezpiecznych ze względu na dużą zawartość szkodliwych związków (rtęć, kadm, ołów), które są niebezpieczne zarówno dla środowiska, jaki człowieka. Są powodem wielu chorób, w tym chorób nowotworowych, a jeśli chodzi o środowisko naturalne przyczyniają się do zanieczyszczania wód gruntowych, w przypadku ich bezmyślnego wyrzucania do śmietnika i nieprawidłowego składowania (wydzielają toksyczne związki trafiające bezpośrednio do gleby). Dlatego należy pamiętać, aby po wykorzystaniu baterii nie wrzucać jej wraz z innymi odpadami do śmietnika. Powinniśmy przeznaczyć,np. pudełko kartonowe, słoik lub metalową puszkę na tego rodzaju śmieci. Po napełnieniu pojemnika należy przekazać go do punktu zbiórki baterii. Gdzie taki punkt znaleźć?

Obecnie prawie wszędzie,m.in.w szkołach, bibliotekach,uniwersytetach, urzędach lub innych instytucjach, a nawet w niektórych hipermarketach. W samej Warszawie stałych punktów zbiórki baterii jest już ok. 2,5 tysiąca, z kolei w województwie mazowieckim ponad 5 tysięcy. Dokładne adresy stałych punktów zbiórki można znaleźć na stronach urzędów dzielnic, województw, miast i gmin. Istnieją także strony internetowe, na których po wybraniu miasta lub województwa, w którym mieszkamy, wyświetla się mapa z zaznaczonymi punktami.

Zbiórka baterii i co dalej?

W recyklingu baterii stosuje się trzy podstawowe metody odzyskiwania materiałów, w zależności od rodzaju odpadów (ogniwa jednego typu lub ich mieszanina):

1. Metoda mechaniczna - polega na rozdrobnieniu odpadów w specjalnych młynach, a następnie rozdzieleniu ich na poszczególne frakcje przy użyciu ferromagnetyka (stal i inne metale), diamagnetyka (papier i tworzywa sztuczne), paramagnetyka (pozostałe zanieczyszczenia);
2. Metoda hydrometalurgiczna - polega na odzyskiwaniu materiałów w wyniku rozpuszczenia odpadów w kwasach i zasadach;
3. Metoda termiczna - polega na odzysku materiałów w procesie wytapiania metali w specjalnych piecach, których temperatura dochodzi do ok. 1400 st. C. Z uwagi na możliwość wydzielania się w czasie spalania toksycznych substancji, proces jest prowadzony w sposób, który wyklucza bezpośredni kontakt ze skórą, drogami oddechowymi i błonami śluzowymi.

źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
zdjęcie: mitifoto, Fotolia