Jaki sterownik do jakiego kotła?
Kotły na paliwa stałe
Kotły zasypowe. Ich pracą można sterować w niewielkim zakresie przez zmianę ilości powietrza dostarczanego do spalania. Służy do tego tzw. miarkownik ciągu albo wentylator nadmuchowy z regulacją obrotów (wydajności).
Kotły z podajnikiem paliwa. Ich moc grzewczą można zmieniać przez zmianę ilości podawanego paliwa, możliwe jest też regulowanie ilości powietrza do spalania za pomocą wentylatora nadmuchowego. Efektywność regulacji zależy od jakości paliwa oraz sprawności sterownika - właśnie w tej kolejności, bo nawet najlepszy sterownik nie będzie pracował dobrze, gdy parametry paliwa nie są stałe, przez co proces spalania jest nieprzewidywalny. W kotłach tych stosuje się sterowniki:
- dwustanowe, pracujące w cyklu intensywne palenie/podtrzymanie żaru. Są proste i dlatego uniwersalne, ale też niezbyt skuteczne i dość niewygodne: wielkość dawki paliwa, czas pomiędzy kolejnymi dawkami, czas intensywnego palenia oraz podtrzymania żaru, a także intensywność nadmuchu trzeba ustawiać ręcznie, kierując się głównie wyglądem płomienia. Zmiana jakości paliwa oznacza oczywiście konieczność "dostrojenia? sterownika od początku;
- PID. W pamięci takiego urządzenia zapisane są dane o charakterystyce spalania różnych gatunków opału. Użytkownik określa jedynie temperaturę wody oraz czas podawania paliwa, pozostałe parametry urządzenie dobiera już samo, wyszukując w swej pamięci wzorzec najlepiej odpowiadający rzeczywistemu przebiegowi spalania. W każdym modelu kotła spalanie przebiega nieco inaczej, dlatego producenci dobierają (programują) sterownik PID do konkretnego modelu kotła i żądają stosowania ściśle określonego, "znanego? sterownikowi paliwa. Wobec nietypowego paliwa o zmiennych parametrach sterownik taki będzie bezradny;
- wykorzystujące dane z sondy lambda, która mierzy zawartość tlenu w spalinach, a także dane z czujników temperatury, co umożliwia ocenę, czy spalanie przebiega właściwie. Sterowniki te stosuje się w niektórych kotłach na pellety (dym z nich jest mniej agresywny wobec sondy niż węglowy, a charakterystyka paliwa dość ściśle określona).
Kotły na gaz i olej
Nawet proste sterowniki kotłów gazowych i olejowych mają znacznie większe możliwości niż sterowniki kotłów na paliwa stałe. Wynika to z faktu, że parametry paliwa gazowego i oleju są stałe, a ich spalanie jest procesem znacznie mniej złożonym niż spalanie węgla czy drewna, zatem o wiele łatwiej tym procesem sterować. Atutem kotłów gazowych i olejowych jest możliwość ich błyskawicznego rozpalenia i wygaszenia bez udziału użytkownika. Ponadto ze spalania gazu ani oleju nie powstaje popiół, który trzeba usuwać.
opr.: Jarosław Antkiewicz
zdjęcie: Junkers
