Jaki system wentylacji dla skutecznej wymiany powietrza?

Zanim przejdziemy do konkretów, powinniśmy uzmysłowić sobie, jak duży wpływ na nasze samopoczucie i stan zdrowia ma jakość powietrza, którym oddychamy. Ponieważ dużo czasu spędzamy we własnym domu, zapewnienie w nim dobrej wentylacji (stałej wymiany powietrza) jest bardzo ważne. Bowiem ilość świeżego powietrza, jego wilgotność i temperatura w dużym stopniu decydują o tym, czy w danym pomieszczeniu dobrze się nam wypoczywa i pracuje.

Większość domów, szczególnie tych budowanych kilkanaście lub kilkadziesiąt lat temu, wyposażonych jest w najpopularniejszą, pozornie tanią, ale mało skuteczną wentylację grawitacyjną, która oprócz tego, że bywa zawodna i nie zapewnia wystarczającej wymiany powietrza, przyczynia się do wysokich kosztów ogrzewania.

Schemat wentylacji: (a) grawitacyjnej, (b) mechanicznej z odzyskiem ciepła

W domach budowanych zgodnie z zasadami energooszczędności jedynym słusznym sposobem wentylacji jest wyposażenie budynku w centralę wentylacyjną z odzyskiem ciepła.

Ponieważ nie jest to jeszcze system bardzo popularny, na jego temat często są wypowiadane różne opinie, prowadzące do błędnych wniosków. Choć przedsięwzięcie pozornie może wydawać się drogie, jest opłacalne ze względu na pieniądze zaoszczędzone na obniżonych wydatkach na ogrzewanie. Taki rodzaj wentylacji bowiem wykorzystuje ciepłe, zużyte powietrze do ogrzania świeżego powietrza wpływającego do budynku i w ten sposób obniża koszty ogrzewania.

Dlaczego powszechnie dotąd stosowana wentylacja grawitacyjna w nowo budowanych domach się nie sprawdza?

Wentylacja grawitacyjna działa w pewnym sensie naturalnie, tylko dzięki różnicy temperatury wewnątrz i na zewnątrz budynku, która powoduje ciąg - lżejsze, ciepłe powietrze płynie ku górze, a na jego miejsce napływa powietrze zimniejsze - cięższe. Powietrze zanieczyszczone jest w ten sposób usuwane na zewnątrz przez kominy wentylacyjne, a świeże napływa do pomieszczeń przez otwory w przegrodach zewnętrznych. W domach budowanych kilkanaście lat temu wystarczyły do tego nieszczelności w stolarce okiennej, w obecnie budowanych domach montuje się szczelne okna, więc aby umożliwić napływanie do wnętrz świeżego powietrza trzeba tzw. pomieszczenia czyste, czyli pokoje wyposażyć w okna z nawiewnikami. Jeśli się ich nie zastosuje, konsekwencją braku dopływu powietrza będzie zawilgocenie pomieszczeń, które może nawet doprowadzić do pojawianie się pleśni i grzybów na ścianach.

Schemat wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła

Uwaga! Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami (od 1 stycznia 2009) wszystkie pomieszczenia (poza łazienką, kuchnią i toaletą) w domu z wentylacją grawitacyjną muszą być wyposażone w nawiewniki okienne lub ścienne. Nawiewników nie wolno montować w kuchni, łazienkach i toaletach. W tych pomieszczeniach montuje się kratki wywiewne.

Kiedy wentylacja grawitacyjna przestaje działać?

Kiedy latem temperatury w pomieszczeniu i na zewnątrz się wyrównują, zanika siła napędowa wentylacji grawitacyjnej i wentylacja przestaje działać, a podczas silnych upałów otaczające budynek nagrzane powietrze może dopływać kanałami i kratkami wywiewnymi do pomieszczeń, a chłodne powietrze z wnętrz wypływać na zewnątrz przez nieszczelności w stolarce, przez nawiewniki albo inne kanały wentylacyjne. Również zimą, podczas silnych mrozów wentylacja grawitacyjna jest kłopotliwa. Do wnętrza napływa bowiem silny strumień bardzo zimnego powietrza, wychładzając pomieszczenie. Jeżeli natomiast całkowicie zamkniemy nawiewniki w oknach i odetniemy dopływ świeżego powietrza, w domu zacznie narastać wilgoć, a powietrze będzie coraz bardziej zanieczyszczone.

Z czego zbudowana jest i jak działa wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła?

Instalacja składa się z następujących elementów:

• czerpni i wyrzutnia powietrza, którymi powietrze wpływa do kanałów i z nich wypływa,
• przewodów wentylacyjnych zakończonych anemostatami,
• rekuperatora, w którym następuje odzysk ciepła - powietrze napływające zostaje zimą podgrzane, a latem ochłodzone.

Wentylacja taka zapewnia kontrolowany wypływ i napływ powietrza i - co najważniejsze, umożliwia odebranie części ciepła z ogrzanego powietrza wewnętrznego, zanim zostanie ono usunięte na zewnątrz.

Centrala wentylacyjna z rekuperatorem (zdjęcie: Venture Industries)

Ciepło to jest następnie przekazywane powietrzu wpływającemu do wnętrza domu, dzięki czemu odzyskuje się część ciepła, które w wentylacji naturalnej jest bezpowrotnie tracone. Dzięki temu zmniejsza się zapotrzebowanie na energię do ogrzewania domu, a to oznacza konkretne oszczędności.