System wentylacyjny

Do zdrowego życia każdemu człowiekowi potrzebne jest świeże powietrze. Stały jego dopływ do wnętrza domu może zapewnić tylko system wentylacyjny. Do wyboru mamy dwa najpopularniejsze warianty: pozornie tanią, ale często zawodną wentylację grawitacyjną, która przyczynia się do wysokich kosztów ogrzewania, albo droższą inwestycyjnie, ale tańszą w eksploatacji i dużo bardziej komfortową (bo zapewniającą stałą kontrolowaną wymianę powietrza) - wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła.

Najskuteczniejsza wentylacja: mechaniczna z odzyskiem ciepła

Jest odpowiedzią na wszelkie niedostatki naturalnego wentylowania budynków. Instalacja taka składa się z:

• czerpni i wyrzutnia powietrza (którymi powietrze wpływa do kanałów i z nich wypływa),
• przewodów wentylacyjnych (zakończonych anemostatami),
• rekuperatora (w którym następuje odzysk ciepła - powietrze napływające zostaje zimą podgrzane, a latem ochłodzone).

Wentylacja mechaniczna zapewnia kontrolowany wypływ i napływ powietrza i co najważniejsze, umożliwia odebranie części ciepła z ogrzanego powietrza wewnętrznego, zanim zostanie ono usunięte na zewnątrz.

Ciepło to jest następnie przekazywane powietrzu wpływającemu do wnętrza domu, dzięki czemu odzyskuje się część ciepła, które w wentylacji naturalnej jest bezpowrotnie tracone. Zmniejsza się w ten sposób zapotrzebowanie na energię do ogrzewania domu, a to oznacza konkretne oszczędności.

Nie bez znaczenia - szczególnie dla alergików - jest również jakość nawiewanego przez wentylację powietrza. Niezależnie od filtrów powietrza umieszczonych standardowo w rekuperatorze, system wentylacji z odzyskiem ciepła można wyposażyć w dodatkowy filtr o zwiększonej skuteczności filtracji montowany w kanale wentylacyjnym. Jest to dodatkowe urządzenie zabezpieczające mieszkańców szczególnie podatnych na alergie wywoływane przez kurz znajdujący się w powietrzu.

W skład filtra wchodzi otwierana kaseta filtrowa z umieszczonym wewnątrz niej wymiennym wkładem filtrującym. Koszt wkładu filtrującego zależy od modelu urządzenia i wielkości obudowy filtra. Koszt standardowych filtrów, umieszczonych wewnątrz rekuperatora (wymienianych 3-4 razy w roku) to wydatek 50-200 zł. Kupując rekuperator, warto również wybrać model wyposażony w system kontroli zabrudzenia filtra, który poinformuje, gdy trzeba będzie go oczyścić (wymienić wkład).

Projekt

Wielu inwestorom może się wydawać, że na projekt instalacji, której "nie powinno być widać, słychać ani czuć", szkoda wydawać pieniądze. Tymczasem dobre funkcjonowanie instalacji wentylacyjnej może zapewnić tylko dokładne obliczenie oporów oraz spadków ciśnień w przewodach wentylacyjnych i dobranie odpowiednich ich długości i średnic.

Bez dobrego projektu nie uda się tak dobrać urządzeń, w tym rekuperatora, aby jego wentylatory były w stanie zapewniać wymaganą wydajność wentylacji, ani też właściwie zmontować całej instalacji. Zgodnie z nowymi przepisami, obowiązującymi od 1 stycznia 2009, projekt każdego budynku musi zawierać dokładny projekt instalacji wentylacyjnej z opisem szczegółów jej funkcjonowania.

Projekt systemu wentylacji powinien wykonać specjalista z doświadczeniem w projektowaniu instalacji do domów jednorodzinnych i uwzględnić w nim gruntowy wymiennik ciepła (jeśli przewidujemy jego montaż).

Wykonanie

Przewody wentylacyjne. Wiele firm oferuje swoim klientom tanie przewody nieizolowane lub elastyczne izolowane często o bardzo niewielkiej średnicy. Zastosowanie niezaizolowanych przewodów wielokrotnie zwiększa ryzyko powstania skroplin, które spływając na okrywające je ścianki gipsowe spowodują ich butwienie od środka. Może to doprowadzić do konieczności wykonania generalnego remontu całego domu już po dwóch latach od zamieszkania.

Zastosowanie sztywnych przewodów izolowanych nie tylko ogranicza do minimum wspomniane zagrożenia, ale też przyczynia się do wytłumienia szumów charakterystycznych dla instalacji wentylacyjnej.

Porządne firmy nie stosują już do wentylacji aluminowych rur elastycznych (wygodnych w montażu i tanich), tylko gładkie stalowe rury typu spiro - droższe, ale znacznie trwalsze i mniej hałaśliwe, gdyż powietrze porusza się w nich ze znacznie mniejszymi oporami.

Należy też zwrócić baczną uwagę na średnice przewodów w projekcie. Zastosowanie przewodów węższych niż założył projektant spowoduje na pewno zwiększenie oporów instalacji, a to może oznaczać zakłócenia jej działania oraz znaczne zwiększenie poziomu szumów (które będą się jeszcze potęgować u wylotu zbyt wąskiego anemostatu na końcu takiego przewodu).

Anemostaty. Montuje się je na zakończeniu wylotów przewodów wentylacyjnych. Obrotowy talerzyk anemostatu umożliwia płynną regulację natężenia przepływu powietrza. Lepiej zamontować anemostaty z aluminium lub stalowe, malowane proszkowo, bo trudniej niż na plastikowych osadza się na nich kurz, o wiele rzadziej wymagają więc czyszczenia.

Czerpnia i wyrzutnia powietrza. Czerpnia służy do pobierania czystego powietrza z zewnątrz, umieszcza się ją w ścianie budynku, podbitce dachowej lub w ogrodzie (jako część GWC). Wyrzutnia natomiast usuwa zużyte powietrze na zewnątrz. Najczęściej montuje się ją w dachu jako gotowy komin lub w ścianie szczytowej budynku.

Rekuperator. Nazywana rekuperatorem centrala nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła, to w dużym uproszczeniu urządzenie składające się z wymiennika ciepła (krzyżowego, przeciwprądowego lub obrotowego), dwóch wentylatorów - nawiewnego i wywiewnego oraz filtra powietrza.

Świeże, zimne powietrze zasysane z zewnątrz przechodzi przez wymiennik ciepła, ogrzewając się od takiej samej ilości zużytego powietrza usuwanego z wnętrza budynku na zewnątrz (również przepływającego przez ten wymiennik). Przepływy są prawie bezgłośnie i odbywają się samoczynnie - bez ingerencji mieszkańców domu.

opr.: Joanna Dąbrowska