Wybieramy przydomową oczyszczalnię ścieków

Oddzielanie zanieczyszczeń w każdym rodzaju oczyszczalni przebiega niemal tak samo. W pierwszym etapie oddzielają się cząstki stałe, co jest następstwem sedymentacji, czyli opadania na dno zbiornika składników cięższych od wody. Kolejnym etapem oczyszczania jest beztlenowy rozkład ścieków, po którym dochodzi do częściowego rozłożenia związków organicznych. Wstępnie oczyszczone ścieki poddawane są dalej procesowi rozkładu tlenowego - na tym etapie zanieczyszczenia są redukowane do poziomu umożliwiającego dalsze odprowadzanie ścieków.

Usuwanie zanieczyszczeń w dwu pierwszych etapach przebiega najczęściej w zbiorniku zwanym osadnikiem gnilnym, o pojemności odpowiadającej trzydniowej objętości ścieków. Ostatni etap odbywa się w różny sposób i w różnych miejscach, zależnie od typu oczyszczalni: w gruncie, w złożu filtracyjnym
mineralnym lub biologicznym bądź w zbiornikach napowietrzanych.

Jakie warunki, taka oczyszczalnia

Rodzaj przydomowej oczyszczalni ścieków dobiera się stosownie do powierzchni, jaką można przeznaczyć pod jej budowę, do rodzaju gruntu oraz możliwości odprowadzania oczyszczonych ścieków. Najpopularniejsze oczyszczalnie z bezpośrednim drenażem rozsączajacym składają się ze zbiornika gnilnego, podłączonego do domowej instalacji kanalizacyjnej oraz systemu drenów ułożonych bezpośrednio w gruncie. Oczyszczalnie te można stosować na gruntach piaszczystych lub gliniasto-piaszczystech - ze średnim poziomem wody gruntowej - co najmniej 1,5 m poniżej miejsca ułożenia sączków (drenów).

Uwaga! Poziom wody gruntowej powinno się ustalać z uwzględnieniem jej najwyższych stanów w ciągu roku. Warunki gruntowo-wodne powinien ocenić fachowiec.

Innym rozwiązaniem jest przydomowa oczyszczalnia ścieków z drenażem na warstwie filtracyjnej. Pod takim drenażem instaluje się system drenów zbierających, które odprowadzają wodę do studni chłonnej. Takie rozwiązanie wymaga wymiany gruntu na głębokość ok. 1,5 m. Rodzimy grunt zastępuje się piaskiem i/lub
żwirem. To podnosi koszty inwestycji. Oczyszczalnie z drenażem na warstwie filtracyjnej można stosować na mniej przepuszczalnych gruntach.

Na działkach z wysokim poziomem wód gruntowych stosuje się m.in. oczyszczalnie drenażowe z kopcem filtracyjnym. Nasyp wykonuje się na wysokość umożliwiającą zachowanie odległości 1,5 m wód gruntowych od drenów. Oczyszczone ścieki samoczynnie odpływają do gruntu. Jednak praca oczyszczalni
wymaga przepompowni przetłaczającej ścieki na wyższy poziom, a zatem konieczne jest korzystanie z energii elektrycznej.

Wymienionym dotąd systemom należy zapewnić dopływ powietrza do drenów. To zagwarantuje skuteczną neutralizację ścieków w gruncie. Aby tak było, na końcach ciągów drenarskich umieszcza się kominki wentylacyjne. Wszystkie oczyszczalnie z drenażem rozsączającym zajmują dość dużą powierzchnię
- przeciętnie na jednego mieszkańca potrzeba ok. 20 m² terenu. Na nim, w miejscach gdzie znajdują się dreny, można założyć trawnik lub posadzić płytko korzeniące się rośliny.

Inne, rzadziej wybierane przydomowe oczyszczalnie ścieków:

• oczyszczalnie ze złożem roślinnym - ścieki przetwarzane są w nich przez bakterie żyjące w korzeniach roślin. Złoże oddzielone jest od gruntu rodzimego folią, a tzw. ociek odprowadzany jest do studni chłonnej, rowu lub stawu. Złożem są odpowiednio dobrane warstwy żwiru, piasku i gruntu urodzajnego. Współpracuje z nim system dozujący dopływ ścieków. Oczyszczalnie zajmują przeciętnie 5?10 m2 na osobę.

Uwaga! W niesprzyjających warunkach oczyszczalnie te mogą przestać funkcjonować. Może się tak zdarzyć na przykład zimą, gdy domownicy są nieobecni przez kilka dni - niedostateczny dopływ ścieków prowadzi wówczas do zamarznięcia złoża.

• oczyszczalnie biologiczne

- ze złożem biologicznym - główny zbiornik takiej oczyszczalni wypełniony jest stale napowietrzanym złożem biologicznym np. kamieniami, plastikowymi kształtkami, siatką polietylenowa itp. Trafiają do niego ścieki wstępnie oczyszczone w osadniku gnilnym. Na powierzchni złoża tworzy się tzw. błona
biologiczna zbudowana z mikroorganizmów, które odżywiają się związkami zawartymi w przepływających przez złoże ściekach - na tej błonie dochodzi do rozkładu ścieków. Po pewnym czasie błona biologiczna odrywa się i jest usuwana do osadnika wtórnego. Stąd przepompowuje się ją z powrotem do
osadnika wstępnego, gdzie miesza się z dopływającymi na bieżąco ściekami i znów trafia na złoże biologiczne.

- z osadem czynnym - podstawowym zbiornikiem oczyszczalni jest reaktor biologiczny - pływają w nim mikroorganizmy tzw. osad czynny, które prowadzą do tlenowego rozkładu zanieczyszczeń zawartych w ściekach. Aby osad miał stały kontakt ze ściekami, poddaje się go stałemu napowietrzaniu. Osad w miarę rozkładu zanieczyszczeń staje się coraz większy, tworząc tzw. kłaczki. Opadają one na dno zbiornika i tworzą tam osad. To co znajduje się nad nim, czyli ciecz nadosadowa to oczyszczone ścieki, które odprowadzane są do odbiornika przez drenaż rozsączający albo studnię chłonną. Obydwa typy oczyszczalni nie wymagają dobrych warunków gruntowo-wodnych - grunt nie musi być dobrze przepuszczalny, a poziom wód gruntowych może być wysoki. Nie wymagają też dużej działki - zbiorniki zajmują kilka metrów kwadratowych.

Uwaga! Oczyszczalnie wymagają częstej konserwacji i zużywają prąd do zasilania urządzeń.

Usytuowanie oczyszczalni ścieków

Ograniczeniem w zastosowaniu przydomowej oczyszczalni ścieków może być zbyt mała działka, uniemożliwiająca zachowanie wymaganych przepisami odległości od pobliskich studni - zarówno zlokalizowanej na tej samej działce, jak i na działkach sąsiednich.

Odległość elementów oczyszczalni od studni powinna wynosić co najmniej:

• 15 m do zbiornika wstępnego oczyszczania,
• 30 m do ciągu drenów rozsączających,
• 70 m do złoża filtracyjnego.

opr.: Emilia Rosłaniec
zdjęcie: Mirmax