Instalacja kanalizacyjna - Odprowadzanie ścieków

Elementy instalacji kanalizacyjnej

Instalacja kanalizacyjna musi być tak zaplanowana i wykonana, by jej działania nie było w domu widać, słychać ani czuć, to znaczy szczelna, cicha i bezzapachowa. Chociaż podczas eksploatacji nie powinna dawać o sobie znać, warto wiedzieć, z czego się składa i jak powinny być połączone jej elementy, by ze sobą należycie współpracowały.

Przybory sanitarne. Umywalka, zlewozmywak, wanna i bidet są widoczne w pomieszczeniach i to ich wyborowi poświęcamy zwykle najwięcej uwagi.

Podejścia. Są to odcinki rur łączące przybory sanitarne z pionem kanalizacyjnym.

Piony kanalizacyjne (spusty). Pionowe odcinki rur dużej średnicy, do których spływają ścieki z podejść kanalizacyjnych (czasem także woda deszczowa z rynien i wpustów).

Poziomy kanalizacyjne (przewód odpływowy) - rura, do której spływają ścieki z jednego lub kilku pionów;

Przykanalik (podłączenie kanalizacyjne). Przewód zbiorczy, który odprowadza ścieki z poziomów kanalizacyjnych do zewnętrznej sieci kanalizacyjnej lub do innego odbiornika: zbiornika bezodpływowego zwanego potocznie szambem albo przydomowej oczyszczalni ścieków.

Syfon (zamknięcie wodne). Urządzenie zabezpieczające przed przedostawaniem się gazów z instalacji kanalizacyjnej do pomieszczeń, w których zainstalowane są przybory sanitarne. Syfon jest elementem każdej miski ustępowej, do innych przyborów sanitarnych montuje się go jako osobne urządzenie. Obecnie najczęściej stosowane są tzw. syfony butelkowe.

Instalacja odprowadzająca ścieki bytowo-gospodarcze oraz wodę opadową

Wpust. Urządzenie zbierające ścieki z odwadnianej powierzchni, np. z podłogi garaży i pomieszczeń gospodarczych. Wpusty montuje się też w podłodze tarasów czy nawierzchniach podwórzy i podjazdów, skąd zbierają wody opadowe.

Czyszczaki. Szczelnie zamykane otwory rewizyjne, umożliwiające oczyszczenie niedrożnych przewodów kanalizacyjnych. Czyszczaki montuje się w dolnej części pionów kanalizacyjnych oraz na przewodach odpływowych dłuższych niż 15 m.

Wywiewki. Zakończenia pionów wentylacyjnych służące do napowietrzania kanalizacji i usuwania z niej gazów powstających w wyniku rozkładu ścieków. Wywiewki wyprowadza się ponad dach.

Zabezpieczenia przeciwzalewowe. Urządzenia - zwykle automatycznie działające zasuwy, zapobiegające zalaniu nisko położonych pomieszczeń - przede wszystkim piwnic - przez ścieki cofające się z kanalizacji zewnętrznej (np. w czasie gwałtownych opadów deszczu).

Średnica rur

Podstawowym warunkiem zapewniającym niezakłócony odpływ ścieków z przyborów sanitarnych jest użycie rur odpowiedniej średnicy, dostosowanej do ilości odprowadzanych z nich zanieczyszczeń, czyli w praktyce do rodzaju przyboru, jaki obsługują.

Średnica podejść do przyborów sanitarnych nie może być mniejsza od średnicy ich odpływu, a średnica pionu kanalizacyjnego musi być co najmniej równa średnicy największego z przyłączonych do niego podejść itd. Podobnie średnica rur odprowadzających ścieki z budynku (położonych blisko odpływu) nie może być mniejsza niż średnica wcześniejszych odcinków instalacji. Jeśli podejścia są zbiorcze - obsługują więcej niż jeden przybór, to ich średnica musi być co najmniej równa średnicy największego z odpływów.

Niewielkie urządzenie przepompowujące i rozdrabniające ścieki pozwala uzyskać dobry odpływ ścieków, nawet jeśli podejścia są zbyt długie i nie ma możliwości zapewnienia ich spadku (zdjęcie: SFA)

Jeśli podejścia są długie, trzeba albo zwiększyć średnicę rur, albo zapewnić ich wentylację za pomocą wywiewek lub zaworów napowietrzających.

Spadki rur

Domowe instalacje kanalizacyjne wykonuje się jako grawitacyjne, a więc warunkiem ich prawidłowego działania są odpowiednie spadki rurociągów, zgodne z pożądanym kierunkiem spływu ścieków.

Za właściwy uznaje się spadek 1,5-3%, czyli od 1,5 do 3 cm na każdy metr długości rury. Szkodliwy jest zarówno spadek zbyt mały, bo wtedy ścieki spływają bardzo słabo, więc rury łatwo zatykają się zanieczyszczeniami, jak i zbyt duży (ponad 15%), gdyż wówczas zbyt gwałtownie spływające ścieki mogą wypełnić cały przekrój przewodu, co prowadzi do wysysania wody z syfonów i wypływu gazów kanalizacyjnych do pomieszczeń.

Jakie rury do instalacji kanalizacyjnej?

Obecnie instalacje kanalizacyjne wykonuje się niemal wyłącznie z tworzyw sztucznych. Najpopularniejsze są rury z polichlorku winylu (PVC), można też stosować rury z polipropylenu (PP) lub polietylenu (PE).

W domach jednorodzinnych wybór tworzywa na instalacje kanalizacyjne nie ma większego znaczenia. W szczególnych sytuacjach, na przykład na pion kanalizacyjny biegnący w ścianie salonu można użyć specjalnej rury tzw. niskoszumowej, która tłumi odgłosy przepływu ścieków.

Rury kanalizacyjne łączy się zwykle na połączenia kielichowe z uszczelkami gumowymi. Takie połączenie zapewnia swobodę ruchów rur pod wpływem zmian temperatury, zapewnia też łatwy demontaż w razie takiej potrzeby. Połączenia klejone są w instalacjach domowych znacznie mniej popularne.

Wykonanie instalacji kanalizacyjnej jest trudniejsze niż wodociągowej: przewody mają większą średnicę, a sposób ich prowadzenia jest obwarowany różnymi ograniczeniami: podejścia nie mogą być zbyt długie ani mieć zbyt licznych załamań, bo ścieki będą spływać zbyt słabo.

Rury ukrywa się następująco:

• podejścia - w bruzdach ściennych lub w podłodze;
• piony - w pionowych kanałach instalacyjnych (szachtach).

Niektóre podejścia i piony ukryć też można za ściankami instalacyjnymi, wykorzystując w ten sposób stelaże do zawieszania przyborów, które służą też do ukrywania spłuczek.

Rury mocuje się za pomocą dwóch rodzajów podpór:

• przesuwnych, umożliwiających swobodny ruch rur w wyniku zmian temperatury i związanego z tym zjawiska rozszerzalności materiałów,
• stałych, które nie zapewniają swobody ruchów rur względem podpory; takie mocowanie stosuje się np. w pobliżu połączenia podejścia z pionem.

Uwaga! Mocowanie przewodów kanalizacyjnych wyłącznie za pomocą podpór stałych jest błędem: może spowodować zdeformowanie i uszkodzenie rurociągu.